Na początek tego artykułu mała zagadka. Czy potraficie powiedzieć w zapisach jakich aktów prawnych obowiązujących na terenie Rzeczpospolitej Polskiej znajdują się uregulowania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy? Oczywiście, większość z Was z miejsca odpowie, że chodzi o Kodeks Pracy. I słusznie, ale to nie jedyna dobra odpowiedź. Zapewne większość polskich obywateli nie zdaje sobie nawet sprawy z tego, że prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy ujęte zostało w katalogu konstytucyjnych praw i wolności. Obowiązek pracodawcy co do ochrony życia i zdrowia jego pracowników ma charakter bezwzględny. Co w wielkim skrócie oznacza, że nie może zostać uchylony jakimkolwiek innym uregulowaniem. Pracownik nie może się również zrzec tego prawa. A wszelkie tego typu zapisy będą miały charakter abuzywny. Czyli, pomijając żargon prawniczy, będą niedozwolone i tym samym nie będą wiążące z mocy prawa.

Co się pracownikowi należy?

Rozdział 10 Kodeksu Pracy dokładnie określa prawa i przywileje pracownicze, a także obowiązki pracodawcy, związane z BHP. Tych praw jest bardzo wiele. W stosownych zapisach mowa jest także o temperaturze. Do obowiązków naszych szefów należy zapewnienie odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach gdzie jest świadczona praca. Wskazania termometru powinny być też ściśle uzależnione od charakteru tej pracy. Najniższa dopuszczalna temperatura to 14 stopni Celsjusza, chyba, że technologia produkcji na to nie pozwala (patrz praca w chłodni). Wtedy jednak mamy do czynienia z pracą w warunkach szczególnych. Pracownikowi należy się odzież ochronna. To oczywiste i banalne, ale pamiętać warto o tym, że przysługuje mu również prawo do wcześniejszej emerytury. Po spełnieniu, rzecz jasna określonych ściśle, dodatkowych kryteriów formalnych. Zapisy o najniższej dopuszczalnej temperaturze znajdują się w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t. j. Dz. U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650, z późn. zm.). W przypadku pomieszczeń biurowych najniższa dopuszczalna temperatua to aż 18 stopni Celsjusza.

Praca na zewnątrz budynków

Pracownicy pracujący na świeżym powietrzu powinni mieć zagwarantowane pomieszczenie, w którym mogą się ogrzać i ochronić przed zmiennymi warunkami atmosferycznymi. Powierzchnia takiego pomieszczenia powinna wynosić minimum 8 m kw, a temperatura w nim panująca nie powinna spadać poniżej 16 stopni Celsjusza. Jeżeli pracownicy świadczą swoją pracę na mrozie, to mają prawo do częstszych przerw, nawet co pół godziny, oraz gorących napoi. Takie napoje powinny być udostępnione pracownikom gdy temperatura spadnie poniżej 10 stopni Celsjusza, a nie tylko na mrozie. I jeszcze jedna bardzo istotna rzecz w przypadku pracy w niskich temperaturach. Jeśli nasz pracodawca nie jest nam w stanie zapewnić wspomnianego wyżej pomieszczenia, to w zamian za to bezwzględnie obowiązany jest dostarczyć, celem ogrzania pracowników, koksowniki. Gdy temperatura spada znacznie poniżej zera, pracownik ma prawo odmówić świadczenia pracy i, za tą niezawinioną przez siebie przerwę, również powinien otrzymać należne mu wynagrodzenie w pełnej wysokości. W praktyce jednak mało który pracownik zdecydowałby się na skorzystanie z tego przywileju.

Słupek rtęci idzie w górę

I co wtedy? Co ciekawe zapisy prawne mówią niewiele o wysokich temperaturach. W zasadzie mowa jest jedynie o obowiązku pracodawcy do zapewnienia napojów o temperaturze stosownie dopasowanej do panującej temperatury. Stąd wiemy, że w czasie upałów pracodawca również obowiązany jest dostarczyć nam napoje, a dokładniej wodę. W zasadzie prawo nie mówi nic o najwyższej dopuszczalnej temperaturze pracy. Określono to jedynie w przypadku pracowników nieletnich. Ta górna granica w ich przyadku wynosi 30 stopni Celsjusza, przy jednoczesnej wilgotności powietrza nie przekraczającej 68%. W praktyce przyjęło się stosować te uregulowania do wszystkich pracowników. Napoje wydawane są już po przekroczeniu w pomieszczeniach zamkniętych 26 stopni Celsjusza, a na zewnątrz 30 stopni Celsjusza.

I na koniec jeszcze jeden mały szczegół. W szatniach, przebieralniach i łazienkach temperatura dopuszczalna nie może spaść poniżej 24 stopni Celsjusza.
Pracowniku trzymaj się ciepło. Przepisy murem za Tobą stoją.