Wraz z rozwojem małych i dużych firm zwiększa się także liczba ofiar działań mobbingowych. Sam mobbing definiowany jest w polskim prawie jako zachowanie polegające na uporczywym i nieustannym nękaniu lub zastraszaniu przejawiane przez współpracowników lub przełożonych. Działania te doprowadzają do zaniżonej oceny przydatności zawodowej u ofiary mobbingu, a ich celem jest często publiczne poniżenie oraz wyeliminowanie z określonej grupy społecznej. Lista zachowań charakterystycznych dla mobbingu jest bardzo długa, a ich przejawy można dostrzec w wielu dziedzinach funkcjonowania organizacji, takich jak: komunikowanie się, relacje społeczne, ocena pracownika w środowisku pracy oraz sytuacja zdrowotną ofiary.

Przykłady mobbingu w pracy

Przykładem zachowania mobbingowego w kontekście komunikacji może być nieustanne przerywanie wypowiedzi lub ich całkowite uniemożliwianie. Dodatkowo, ofiara jest nieustannie krytykowana, a kierowane w jej stronę komunikaty są niejednoznaczne i zawierają obraźliwe aluzje. W zakresie relacji społecznych ofiara mobbingu jest izolowana od reszty pracowników poprzez zakazy rozmowy z nią lub fizyczne oddzielenie jej miejsca pracy. Sam przełożony może zupełnie ignorować obecność pracownika, co przejawia się poprzez nieodpowiadanie na pytania i zupełny brak kontaktu wzrokowego. Działania mobbingowe prowadzące bezpośrednio do pogorszenia się stanu zdrowia ofiary to zlecanie prac szkodliwych dla zdrowia, a także nieleżących w zakresie jej fizycznych możliwości. Dodatkowo, może także dojść do przemocy fizycznej oraz molestowania seksualnego, które związane są są ogromnymi szkodami psychicznymi.

Psychiczne skutki mobbingu

Niezmiernie ważnym aspektem mobbingu są jego psychiczne skutki, które mogą mieć poważny wpływ na zawodowe i osobiste życie pracownika. Osoba przejawiająca zachowania o charakterze mobbingu ma na celu emocjonalne wyczerapnie ofiary, czego dokonuje poprzez manipulacje jej uczuciami. Głównymi emocjami przejawianymi przez pracowników jest lęk, smutek oraz poczucie upokorzenia. Są to silne emocje, które przy długotrwałym występowaniu mogą prowadzić do zaburzeń nerwowych lub poważnego obniżenia nastroju. Często ofiary mobbingu zaczynają chorobliwie bać się wyjścia do pracy i wykazują objawy depresji, z czym związane jest także pogorszenie ich wyników w pracy oraz relacji z najbliższymi.

Częste są także zachowania mobbingowe polegające na wzbudzaniu u ofiary poczucia winy, które wynika z uwag krytycznych dotyczących pracy zawodowej. Obwinianie pracownika najczęściej jest niewspółmierne do rzeczywiście wyznaczonych mu zadań i obowiązków, czyli nie wynika z niskiego poziomu pracy lub braku kompetencji. Poczucie poniżenia związane jest także z umniejszaniem zasług pracownika, wyrażaniem negatywnych opinii w obecności innych osób, a nawet wyśmiewaniem i oczernianiem. Dodatkowym źródłem tego typu emocji jest podejmowanie nieuzasadnionych decyzji o odebraniu premii, odwlekaniu awansu, przydzielaniu zadań niemożliwych do zrealizowania lub przeciwnie, wydawanie poleceń zbyt łatwych i niedostosowanych do kompetencji pracownika.

Przeciwdziałanie mobbingowi

W kontekście mobbingu należy się także zastanowić nad możliwymi formami przeciwdziałania oraz zapewnienia pomocy ofiarom. Osoba, która podejmuje działania mobbingowe to przestępca, a ofiara chroniona jest od strony prawnej przez konstytucje i kodeksy prawne. Zaleca się, aby pracownik, który doświadcza mobbingu prowadził dzienniczek, w którym zapisuje kiedy i w jakich okolicznościach poddawany jest krzywdzącym oddziaływaniom. Dodatkowo, wskazuje się na poszukiwanie wsparcia pośród wyższych przełożonych lub u osób zajmująch się zarządzaniem personelem. Warto także podjąć działania mające na celu zminimalizowanie wpływu czynników stresowych na kondycje psychiczną, czyli rozmowy z bliskimi, a także wizyta u psychologa. Ofiary mobbingu mogą liczyć na wsparcie wielu intytucji, takich jak Państwowa Inspekcja Pracy, stowarzyszenia antymobbingowe oraz sądy. Ma ona także prawo do ochrony oraz odszkodowania, a osoba dopuszczająca się tego typu działań odpowiada za nie karnie.