Apple, Nike, McDonald’s, Coca-Cola – o czym myślisz gdy słyszysz te nazwy? Z pewnością przed oczami widzisz charakterystyczna grafikę każdej z tych marek? To najlepiej pokazuje, jak wielka siła przyciągania drzemie w wyróżniającym się logo. Skoro jednak jest ono tak cenne – jak je chronić przed nieuczciwą konkurencją?

Logo jako znak towarowy

Najwyższy poziom prawnej ochrony firmowego logo uzyskamy rejestrując je jako znak towarowy w Urzędzie Patentowym. Zgodnie z ustawą Prawo własności przemysłowej, znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które nadaje się do odróżniania towarów i usług danego przedsiębiorcy na rynku. W tej formie najczęściej rejestrowane są:

• słowa,
• slogany reklamowe, grafiki/ rysunki
• czy właśnie logo firmy, które zdaje się idealnie do tej definicji pasować.

Znak towarowy możemy spróbować zarejestrować samodzielnie lub skorzystać z pomocy rzecznika patentowego. Ochrona przyznawana jest na 10 lat z możliwością jej przedłużenia na kolejne takie okresy. W zgłoszeniu musimy wymienić towary albo usługi, do oznaczania których dane logo ma służyć. Trzeba również uiścić odpowiednie opłaty urzędowe.

Ciekawostka:

Logo firmy, nawet jeżeli nie zostało zastrzeżone w Urzędzie Patentowym to i tak jest  chronione przez prawo. Problem w tym, że poziom tej ochrony jest minimalny. Więcej na ten temat można dowiedzieć się z artykułu: https://znakitowarowe-blog.pl/ochrona-nazwy-firmy-bez-rejestracji-znaku/

Korzyści płynące z rejestracji logo w Urzędzie Patentowym.

Największą korzyścią z rejestracji znaku towarowego jest to, że otrzymujesz niejako urzędowe poświadczenie, że jedynie Tobie przysługują do niego prawa.

To silny argument w walce z nieuczciwa konkurencją, która może chcieć zbytnio przybliżać się do Twojej marki. W takim przypadku powołując się na przyznane Ci przez Urząd Patentowy świadectwo rejestracji możesz skutecznie oddziaływać na takich konkurentów.

Dokument ten potwierdza:

• jaki dokładnie znak jest objęty prawem ochronnym (nazwa czy logo);
• że Ty jesteś jego właścicielem;
• do kiedy obowiązuje ochrona;
• do oznaczania jakich towarów i usług służy znak.

Poza tym nie można zapominać, że w walce o markę, konkurent może zarejestrować Twój znak towarowy na siebie. To zresztą zdarza się dość często jeżeli pokłócisz się ze wspólnikiem, bądź z firmy odejdzie „na swoje” Twój kluczowy pracownik. W takim przypadku możesz próbować unieważnić taką ochronę, ale wiąże się to z wieloletnimi sporami.

Korzyści płynących z formalnej rejestracji znaku jest jednak więcej. Z wszystkimi możesz się zapoznać w poniższym nagraniu:

Logo jako ratunek dla nazw opisowych

Nie wszystkie oznaczenia używane w obrocie mogą być zarejestrowane jako znaki towarowe.

Wyłączone z rejestracji są między innymi oznaczenia pozbawione tzw. zdolności odróżniającej, a więc takie które nie nadają się do odróżniania towarów i usług. W praktyce oznacza to tyle, że jeden przedsiębiorca nie może mieć wyłączności na używanie takich oznaczeń, które są powszechnie stosowane w branży lub takich, które zbyt bezpośrednio nawiązują do konkretnych towarów i usług.

Co by się stało gdyby jeden producent obuwia otrzymał wyłączność na używanie słowa „trampki”? Inni przedsiębiorcy nie mogliby swobodnie posługiwać się tym oznaczeniem. To z czasem sparaliżowałoby branżę obuwniczą. Ograniczenia zawarte w przepisach mają zapobiegać takim sytuacjom.

Co jednak w przypadku, kiedy przedsiębiorca świadomie decyduje się na wejście w markę opisową? Może zgłosić ją do rejestracji w formie logo – z fantazyjną szatą graficzną. Wówczas, choć nie ma wyłączności na używanie zawartego w nim słowa, ochroną objęta jest wyróżniająca grafika.

Ochrona logo poza granicami Polski

Logo zarejestrować można również od razu na terytorium całej Unii Europejskiej. Wówczas zgłoszenia należy dokonać w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO).

Ochronę uzyskaną w Polsce lub w UE można natomiast rozszerzyć na wybrane kraje za pośrednictwem Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) w tzw. procedurze międzynarodowej.

Wybór właściwego terytorium ochrony zależy od tego na jakim obszarze działamy lub planujemy działać w przyszłości. Tutaj jednak należy mieć świadomość, że ekspansja na rynki międzynarodowe może się wiązać z dwoma głównymi niebezpieczeństwami.

Pierwszym jest ryzyko nieświadomego naruszenia cudzego znaku towarowego. To, że możemy legalnie posługiwać się naszą marką w Polsce nie oznacza, że tak samo będzie we Francji czy Wielkiej Brytanii. Z tego powodu zanim wejdziemy na rynek danego kraju, powinniśmy przeprowadzić tzw. analizę prawną marki. Takie badanie może dla nas przeprowadzić rzecznik patentowy. Sprowadza się ono do odpowiedzi na pytanie, czy istnieją już zarejestrowane znaki towarowe (identyczne lub podobne), które mogą być dla nas kolizją.

Drugim zagrożeniem, z którym spotykają się firmy działające na skalę międzynarodową jest to, że lokalny dystrybutor w danym kraju, rejestruje na siebie ich znak towarowy. Często robi to jedynie po to, aby mieć dodatkową kartę przetargową w negocjacjach z producentem. Jeżeli ten nie zgodzi się na jego warunki lub zerwie współpracę, dystrybutor powołując się na uzyskane prawo ochronne zablokuje mu sprzedaż.

Logo jako wzór przemysłowy

Co ciekawe firmowe logo można chronić w Urzędzie Patentowym nie tylko rejestrując je jako znak towarowy, ale również wzór przemysłowy. Aby logo kwalifikowało się do takiej ochrony musi być z jednej strony nowe a z drugiej posiadać indywidualny charakter.

Wymóg nowości oznacza, że dane oznaczenie nie powinno być ujawnione (np. podczas wejścia na rynek) wcześniej niż na 12 miesięcy przed zgłoszeniem. Indywidualny charakter oznacza natomiast, że zgłaszane do rejestracji logo nie może wywoływać wrażenia déjà vu u odbiorców.

Zaletą takiej rejestracji jest fakt, że ochrona logo w formie wzoru nie ogranicza się do konkretnych towarów i usług jak ma to miejsce w przypadku znaków towarowych. Więcej na temat plusów i minusów takiej formy ochrony można się dowiedzieć z poniższego nagrania:

Ochrona logo bez formalnej rejestracji

Co w sytuacji, gdy przedsiębiorca nie zdecyduje się na rejestrację logo? Wówczas pewien minimalny poziom ochrony gwarantują przepisy:

• ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (oznaczenie przedsiębiorstwa, oznaczenie towarów i usług);
• ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (ochrona logo jako utworu).

Ochrona taka choć jest darmowa to wymaga od zainteresowanego udowodnienia przysługujących mu praw. Z samego faktu założenia działalności gospodarczej i wpisu do CEIDG lub KRS nie przysługują jeszcze prawa do marki. Te są tak na prawdę następstwem komercyjnego używania logo.

Zasięg ochrony znaków niezarejestrowanych zależy od tego na jaką skalę działamy. W sądzie trzeba będzie przedstawić na to dowody. Jeżeli okażą się niewystarczające, sędzia może uznać, że choć ochrona istnieje to jej zasięg ogranicza się jedynie do terytorium miasta.

Prawa autorskie do logo

Przygotowanie projektu logo możemy zlecić profesjonaliście.

Grafik w oparciu o nasze wskazówki stworzy oznaczenie, które będzie naszym znakiem rozpoznawczym na rynku. Dobrze zaprojektowane i oryginalne logo przyciągnie uwagę klienta. Jeżeli jest dostatecznie fantazyjne, może być uznane za utwór chroniony prawem autorskim.

Wiele osób zapomina jednak, że te prawa przechodzą na zamawiającego jedynie wtedy, kiedy między stronami zostanie podpisana stosowna umowa. Samo opłacenie faktury grafikowi lub podpisanie umowy o dzieło nie wystarcza.

Efektem tego jest często sytuacja, że choć przedsiębiorca używa danego logo, a nawet zarejestrował je jako znak towarowy, to wcale nie jest jego właścicielem. Grafik dysponujący prawami autorskimi może w każdej chwili zażądać dodatkowej zapłaty za używanie jego własności.

Co więcej, może skutecznie unieważnić znak towarowy.