Równouprawnienie a rynek pracy

Współcześnie równouprawnienie kobiet i mężczyzn jest jednym z ważniejszych zagadnień dotyczących rynku pracy. Wynika to z dostrzeżenia różnic w stosunkach w miejscu pracy, które kształtują się odmiennie w zależności od płci. Związane jest to także z dyskryminacją ze względu na płeć, której często doświadczają kobiety. Wiele badań dowodzi, że sytuacja kobiet na rynku pracy jest niezaprzeczalnie gorsza, a ocena ich kompetencji i zdolności dokonywana jest przez pryzmat stereotypów i uprzedzeń. Konsekwencją tego jest wyższe ryzyko bezrobocia wśród kobiet, ich mniejsza stabilność zatrudnienia, znajdowanie się w niekorzystnej sytuacji na rynku pracy, a także często podkreślane średnio mniejsze wynagrodzenie. Sytuację tą obrazują badanie przeprowadzone przez Unię Europejską, z których wynika, że w czwartym kwartale 2005 roku zatrudnionych było 56, 6% kobiet oraz 71, 5% mężczyzn. Dodatkowo, w niepełnym wymiarze godzin pracę podjęło 32, 2% kobiet i tylko 7, 4% mężczyzn.

Stereotypy związane z płcią

Głównym tego źródłem zdają się być stereotypy związane z płcią, czyli uogólnienia związane z cechami posiadanymi przez mężczyzn i kobiety. Stereotypowy pracownik płci męskiej jest silny fizycznie, władczy, posiada wysokie kwalifikacje i jest bardzo zaangażowany w podejmowane działania, a dodatkowo lubi rywalizację i podejmowanie ryzyka. W przeciwieństwie do mężczyzn, kobietom przypisywane są takie cechy jak: bezbronność, niższe kompetencje i umiejętności, irracjonalność, brak obiektywizmu oraz bezradność. Oczywiście nie należy zapominać o tym, że w niektórych obszarach, takich jak praca w przedszkolu, dyskryminowani mogą być także mężczyźni.

Co na to Unia Europejska?

W Unii Europejskiej, a także w Polsce podejmowanych jest wiele działań, które mają zapewnić wyrównanie sytuacji kobiet i mężczyzn na rynku pracy. Według Dyrektywy 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. zakazuje się dyskryminacji kobiet, jak i mężczyzn w zakresie rekrutacji, dostępu do zatrudnienia oraz zakładania własnej działalności gospodarczej. Dotyczy to także zwolnień, uczestnictwa w organizacjach pracowników oraz możliwości awansu i podwyższania kwalifikacji zawodowych. Dodatkowo, nakazuje się równego traktowania pracowników w dziedzinie opieki i ochrony socjalnej. W Polsce dokumentami gwarantującymi równość kobiet i mężczyzn są: Konstytucja RP, Kodeks pracy, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, a także dokumenty ONZ i Międzynarodowej Organizacji Pracy.

Wspieranie niezależności płci żeńskiej

Działania podejmowane w celu wyrównania sytuacji zawodowej kobiet i mężczyzn dotyczą wspierania niezależności finansowej osób płci żeńskiej. Realizowane jest to poprzez wspieranie przedsiębiorczości kobiet, wspieranie niestereotypowych zawodów kobiecych i męskich oraz oferowanie szkoleń, na których atmosfera jest wolna od uprzedzeń związanych z płcią. Co więcej, realizowane są cele, które mają ułatwić kobietom oraz mężczyznom godzenie ról zawodowych z życiem prywatnym i rodzinnym. Dotyczą one zakładania nowych placówek opiekuńczo-wychowawczych, promowania idei elastycznego zatrudnienia oraz firm przyjaznych rodzinom. Wskazuje się także na potrzebę organizowania opieki nad dziećmi w trakcie szkoleń zawodowych, a także różnorodnych kampanii społecznych uświadamiających jak ważne jest godzenie tych dwóch dziedzin życia. Ważne są także rozwiązania proponowane w obrębie konkretnych organizacji i związanych z możliwościami awansu, wynagrodzenia oraz przydzielaniu zadań. Nacisk kładziony jest także na eliminację stereotypów związanych z płcią, czyli osłabianie wizerunku kobiety jako głównie matki, a mężczyzny jako przede wszystkim pracownika. Komunikacja wewnątrz firm powinna być także neutralna ze względu na płeć.

Różnice jednak pozostają widoczne

Nierówność zatrudnienia kobiet i mężczyzn da się zauważyć niemalże gołym okiem. Podobnie jest w przyznawaniu wynagrodzeń oraz piastowaniu stanowisku – szczególnie tych na wyższych szczeblach. Jednak działania prewencyjne mające na celu zniwelowanie różnic prowadzone są od lat i widać poprawę sytuacji. Pozytywnie wpływają na to także zmiany kulturowe i dążenie do sprawiedliwego zatrudnienia kobiet i mężczyzn.