Jeszcze nie tak dawno temu, by rozpocząć zawodową karierę tłumacza, wystarczyło samo ukończenie studiów magisterskich z filologii wybranego języka obcego.  Dziś wykształcenie akademickie wciąż jest wymagane, jednak by zostać tłumaczem przysięgłym, nie można poprzestać tylko na nim. Jak wygląda to dzisiaj?

Osoby, które chcą zajmować się tłumaczeniem tekstów w biurze tłumaczeń, nie muszą zwykle okazywać dokumentów potwierdzających wykształcenie filologiczne. Natomiast konieczne jest w ich przypadku udokumentowanie biegłej znajomości języka obcegow mowie i piśmie, umiejętności swobodnego wyrażania myśli w tym języku oraz posługiwania się bogatym zasobem słownictwa. Duże znaczenie ma także ukończenie kursów specjalistycznych w celu poszerzania wiedzyz zakresu technik komunikacji i translacji oraz słownictwa. Ważne jest także wzorowe posługiwanie się językiem ojczystym, jak i kultura osobista. Zapoznajmy się najpierw z rodzajami tłumaczeń, by następnie przejść do wymagań, jakie spełnić musi osoba, chcąca pracować jako tłumacz przysięgły.

Rodzaje tłumaczeń tekstów

Możemy wyróżnić kilka rodzajów tłumaczeń, z których każdy wiąże się z konkretnymi kompetencjami.

• Tłumaczenie pisemnepolega na zrozumieniu tekstu źródłowego i stworzeniu jego odpowiednika w języku docelowym.
• Tłumaczenie à vista (zwane też „tłumaczeniem z kartki”)łączy w sobie cechy tłumaczenia pisemnego i ustnego. Tłumacz otrzymuje tekst napisany w języku wyjściowym i tłumaczy go ustnie na bieżąco.
• Tłumaczenie konsekutywne (zwane też następczym) jest jednym z rodzajów tłumaczenia ustnego. Stojący obok prelegenta tłumacz słucha go i notuje.Po każdej części wypowiedzi tłumacz odtwarza ją w docelowym języku.
• Tłumaczenie symultaniczne jest wyjątkowo trudnąformą tłumaczenia ustnego.Mówca mówi do mikrofonu, a siedzący w dźwiękoszczelnej kabinie tłumacz słucha go przez słuchawki i niemal równocześnie tłumaczy jego przemówienie przez swój mikrofon. Wymaga to nie tylko doskonałej znajomości języka, ale także podzielności uwagi, refleksu oraz wyjątkowo silnej koncentracji.Tłumacze symultaniczni pracujązwykle w parach i zmieniają się co kilka do kilkunastu minut.

Wśród rodzajów tłumaczeń tekstów wyróżnia się także tłumaczenia zwykłe, literackie, specjalistyczne oraz przysięgłe.

• Tłumaczenia zwykłe (ogólne) dotyczą przede wszystkim takich tekstów, które zawierają terminologię mieszczącą się w granicach poziomu wykształcenia średniego ogólnego. Nie są to także dokumenty, które wymagają poświadczenia przez tłumacza przysięgłego.
• Tłumaczenia literackiesą dość specyficzną odmianą tłumaczeń pisemnych.Zlecają ją głównie wydawnictwa. Wymagają nie tylko bardzo dobrej znajomości języka, ale także literackiego wyczucia.
• Tłumaczenia specjalistyczne dotyczą tekstów o szczególnym stopniu trudności, które mają charakter ogólnoprawny lub zawierają dużo zwrotów z terminologii fachowej z konkretnej specjalności. Często wymagają one posiadania specjalistycznej wiedzy, korzystania z dokumentacji i literatury fachowej, jak i konsultacji z ekspertem.
• Tłumaczenia przysięgłe polegają naprzekładzie między innymi dokumentów urzędowych i procesowych,tłumaczeniu ustnym podczas rozpraw sądowych i na przesłuchaniach policyjnych, a także uwierzytelnianiu obcojęzycznych odpisów dokumentów.Na każdym poświadczonym przez tłumacza przysięgłego dokumencie znajduje się pieczęć tłumacza, informacja o odnotowaniu dokumentu w repertorium oraz informacja, czy tłumaczenie powstało na podstawie oryginału, czy też odpisu lub kopii. Tłumacz przysięgły wykonuje zlecenia od osób prywatnych, jak i organów państwowych. Tłumacze przysięgli podlegają odpowiedzialności zawodowej w przypadku niewykonywania lub nienależytego wykonywanie obowiązków.

Jak zostać tłumaczem przysięgłym?

Pierwszym krokiem do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego jest opanowanie wybranego języka obcego w stopniu zaawansowanym, co często wiąże się z ukończeniem klasy językowej w liceum. Następnie trzeba ukończyć studia magisterskie na kierunku filologicznym ze specjalizacją tłumaczeniową, jeśli tylko istnieje taka możliwość na danej uczelni. Po uzyskaniu dyplomu magistra warto zainteresować się studiami podyplomowymi z translatoryki.

To jednak wciąż nie wszystko. Aby móc zajmować się przysięgłym tłumaczeniemtekstów w Polsce, trzeba spełnić jeszcze kilka innych warunków. A są to między innymi: biegła znajomość języka polskiego i odpowiednie obywatelstwo (polskie,jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej,jednego z państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub innego państwana zasadach wzajemności). Kandydat na tłumacza przysięgłego musi mieć także pełną zdolność do czynności prawnych, nie może być karany za przestępstwo umyślne albo skarbowe, jak i za nieumyślne przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu obrotu gospodarczego.

Po spełnieniu wszystkich wymienionych wyżej wymagań zainteresowanego czeka egzamin państwowy na tłumacza przysięgłego, który sprawdza umiejętności tłumaczenia pisemnego i ustnego z wybranego języka obcego na polski oraz z polskiego na obcy.

Egzamin na tłumacza przysięgłego

Egzamin na tłumacza przysięgłego jest płatny na koszt kandydata i odbywa sięw obecności członków Państwowej Komisji Egzaminacyjnej, powołanych przez Ministra Sprawiedliwości. Egzamin złożony jest z dwóch części – pisemnej i ustnej – obejmujących tłumaczenie tekstów z języka obcego na polski oraz z polskiego na obcy. Są to takie teksty, z jakimi tłumacze przysięgli spotykają się na co dzień w swojej pracy. Kandydat musi otrzymać oceny pozytywne z obu części egzaminu, by otrzymać świadectwo potwierdzone przez Ministra Sprawiedliwości. Następnie składa on ślubowanie i może zostać wpisany na listę tłumaczy przysięgłych. Jeśli kandydat nie zda obu lub jednej części egzaminu, ma możliwość podejść do niego ponownie dopiero za rok, ponosząc koszt po raz kolejny.

Po zdanym egzaminie

Zawód tłumacza przysięgłego wiąże się nie tylko z prestiżem, ale także konkretnymi obowiązkami, samodyscypliną, powagą oraz odpowiedzialnością. Ponieważ ma do czynienia z dokumentami zawierającymi dane osobowe, policyjnymi i sądowymi, ma on obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej, chronionej prawnie. Ważne jest też, aby tłumacz stale podnosił swoje kwalifikacje zawodowe poprzez uczestnictwo w kursach i szkoleniach, a także był nieprzerwanie aktywnyna rynku. Warto wiedzieć, że po trzech latach niewykonywania zawodu tłumacz może zostać zawieszony w prawach do wykonywania zawodu nawet na pięć lat, po których upływie może całkowici stracić prawo do pracy w zawodzie.

Zlecenia dla tłumaczy znajdzie się np. na http://oferia.pl/zlecenia/teksty-tlumaczenia